Từ tình yêu đặc biệt với cây lúa, ông Phan Văn Hòa - Giám đốc Công ty TNHH KHCN Vĩnh Hòa (Yên Thành) đã nghiên cứu thành công nhiều giống lúa quý hiếm cho ra sản phẩm gạo thảo dược chất lượng cao...

Từ những giống lúa chất lượng cao...

Dẫn chúng tôi đi thăm cánh đồng lúa thảo dược ngay cạnh công ty ở km11 Quốc lộ 7A xã Vĩnh Thành - Yên Thành. Ông Hòa cho biết: Sau 10 năm trong quân ngũ, năm 1984 trở về địa phương, lấy vợ, gắn bó với đồng ruộng. Thấy bà con nông dân quanh năm chân lấm tay bùn nhưng “giống lúa lai đắt lại không chủ động khâu giống, có năm dân làng mua phải giống không tốt nên chịu cảnh mất mùa”. Ông ấp ủ nghiên cứu giống lúa chất lượng cao cho bà con.

Nâng cao liên kết doanh nghiệp - nông dân trong sản xuất chế biến lúa gạo chất lượng cao
Ông Phan Văn Hòa - Giám đốc Công ty TNHH KHCN Vĩnh Hòa giới thiệu sản phẩm gạo AC5.
Năm 2001, nhờ người tư vấn, ông làm thủ tục, thành lập Công ty TNHH Vĩnh Hòa. Trình đề án với Sở Nông nghiệp ý tưởng tìm giống lúa thuần chất lượng cao, ai cũng ủng hộ. Lãnh đạo tỉnh gửi công văn cho các viện giống cây trồng nhờ giúp đỡ ông. “Thật may, tôi gặp và được giáo sư Vũ Tuyên Hoàng - Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Việt Nam đưa đến Viện Cây lương thực. Viện này cho tôi 5 loại giống về trồng khảo nghiệm. Rồi giáo sư lại đưa tôi đến Viện Cơ điện lấy mẫu phân về ứng dụng phân vi sinh vào sản xuất lúa” - ông Hòa nhớ lại.

Về quê, ông Hòa đưa ngay giống lúa ra cánh đồng Hói Sác trồng. Trong 5 giống đó, ông chọn được giống AC5. Vụ mùa 2005, chính quyền xã Hoa Thành vận động bà con đưa vào gieo cấy giống lúa AC5, và kết quả thành công đến không ngờ, lúa cho năng suất rất cao. Giống lúa AC5 của ông dần lan ra các xã trong huyện Yên Thành và các huyện Đô Lương, Hưng Nguyên, TP. Vinh... Theo ông Hòa, làm giống AC5 rẻ, năng suất cao (bình quân 7,2 tấn/ha/vụ), bán cao hơn 15 giá so với giống lúa lai. Giống lúa AC5 làm đúng quy trình kỹ thuật cho chất lượng gạo thơm ngon, dinh dưỡng cao.

Để có kết quả đó, ông Hòa đã ứng dụng thành công phân vi sinh vào sản xuất. Loại phân này có chứa các chất men vi sinh vật kháng bệnh hại lúa, như các loại vắc-xin tiêm phòng bệnh cho con người, vì thế giống AC5 được coi là "gạo sạch", người tiêu dùng rất thích. Ông xây dựng thương hiệu "Gạo xứ Nghệ" với bao bì kiểu dáng bền đẹp, ép chân không, được Cục Bảo vệ thực vật và Viện Dinh dưỡng kiểm định chặt chẽ chất lượng, dư lượng thuốc trừ sâu và chì đều dưới mức cho phép.

Mới đây, tại Hội chợ Techmart- ASEAN+3, Công ty TNHH Vĩnh Hòa đã mua bản quyền giống lúa AC5 của Viện Cây lương thực và cây thực phẩm. Ông Hoà cho biết: Trị giá của bản quyền là 3 tỷ đồng, nhưng ông chỉ có 500 triệu đồng. Viện đồng ý bán cho ông với lý do ông đã thành công với giống lúa này. Ngoài Nghệ An, giống lúa AC5 đã được nhiều huyện của Hà Tĩnh, Thanh Hoá đón nhận. Riêng gạo AC5 chất lượng cao đã có mặt trên toàn quốc.

Để phục vụ nghiên cứu giống lúa, ông Hoà đã ra Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội học và đến các viện nghiên cứu học hỏi những giáo sư, tiến sỹ danh tiếng. Kết thúc khoá học, ông về quê bắt tay vào nghiên cứu và lai tạo giống lúa mới VH1 (do ông đặt tên). Với cách lai tạo mới của ông, giống VH1 hình thức đẹp, hạt gạo hồng, năng suất cao, chịu được sự khắc nghiệt của khí hậu. Đặc tính vượt trội của giống lúa VH1 là gạo thơm ngon hơn hẳn những giống lúa khác; hàm lượng các vi chất dinh dưỡng, vi lượng và các vitamin A, B (B1, B2, B6), lipit, chất xơ, omega chống ung thư, chống loãng xương cao; khi ăn làm quên cảm giác đói, rất có lợi cho người thừa cân. Lúa kháng các bệnh bạc lá, đạo ôn, sâu cuốn lá, đốm nâu, khô vằn; cây cứng, bộ lá khỏe; đẻ nhánh khỏe; trồng được 2 vụ trong năm (vụ đông xuân và hè thu); năng suất từ 5,5 - 10 tấn/ha. Giống lúa VH1 đã được Tổ chức UPOV đồng ý bảo hộ. Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, cây trồng, phân bón quốc gia đã công nhận VH1 là giống lúa siêu nguyên chủng, quý hiếm, chất lượng cao. Hiện giống lúa VH1 của Công ty TNHH Vĩnh Hòa đã đăng ký bản quyền.

Đặc biệt, để quảng bá cho thương hiệu lúa do chính mình lai tạo, ông Hòa đã “vẽ” thành công mô hình bản đồ Tổ quốc Việt Nam ngay trên chân ruộng bằng giống lúa thảo dược 4 màu. Ông Hòa cho biết: Khi sản xuất thành công giống lúa thảo dược màu tím VH1, tôi đã nảy sinh ý tưởng là phải làm thế nào để tạo được điểm nhấn trên đồng ruộng, vừa tạo ra sản phẩm vật chất, vừa tạo ra sản phẩm tinh thần cho bà con nông dân, nhất là khi mà Việt Nam chúng ta hội nhập, thì cần phải nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Vì thế, tôi tiếp tục nghiên cứu, tạo màu, tách màu và quyết định dùng các giống lúa của mình để “vẽ” bản đồ Tổ quốc trên đồng ruộng. Đây cũng là một cách quảng bá cho sản phẩm lúa thảo dược, mở ra một hướng du lịch sinh thái đồng ruộng, là tiềm năng cần khai thác trong tương lai.

...Đến Hội thảo liên kết doanh nghiệp - nông dân

Trong những năm qua, Công ty TNHH KHCN Vĩnh Hòa nghiên cứu sản xuất các giống lúa mới và đã liên kết với nông dân ở nhiều địa phương để tổ chức sản xuất, kinh doanh lúa gạo chất lượng cao đạt được nhiều kết quả tốt đẹp, đồng thời cũng đã và đang phát sinh những vấn đề cần sự nỗ lực từ nhiều phía để giải quyết.

Nâng cao liên kết doanh nghiệp - nông dân trong sản xuất chế biến lúa gạo chất lượng cao
Gian hàng giới thiệu sản phẩm gạo của Công ty TNHH KHCN Vĩnh Hòa.

Nhằm mục đích đánh giá lại hiệu quả, đúc rút kinh nghiệm để nâng cao và nhân rộng các mô hình liên kết, ngày 27/5/2016 Công ty TNHH KHCN Vĩnh Hòa tổ chức Hội thảo “Mô hình liên kết doanh nghiệp - nông dân trong sản xuất, chế biến, kinh doanh lúa chất lượng cao” với nội dung chính: Tham quan công ty và tác phẩm thiết kế bản đồ Tổ quốc Việt Nam trên đồng ruộng, được “vẽ” bằng các giống lúa thảo dược Vĩnh Hòa do Công ty TNHH KHCN Vĩnh Hòa chọn tạo. Công ty đang có ý tưởng biến mô hình này trở thành điểm thăm quan du lịch nông nghiệp ở nông thôn; Thăm quan mô hình liên kết doanh nghiệp - nông dân trong sản xuất lúa gạo chất lượng cao vụ xuân 2016 ở xã Diễn Nguyên, Diễn Châu, Nghệ An với quy mô 80ha liên kết với HTX DVNN Diễn Nguyên sản xuất lúa AC5 chất lượng cao gắn với tiêu thụ sản phẩm giữa doanh nghiệp và nông dân (mô hình này đã duy trì 4 năm liên tục) và mô hình liên kết với gia đình ông Ngô Sỹ Hạnh sản xuất 0,5 ha lúa thảo dược Vĩnh Hòa (theo công nghệ hiện đại) để thu mua chế biến trà gạo thảo dược Vĩnh Hòa.

Đặc biệt, hội thảo lần này ngoài thu hút sự quan tâm của Bộ NN&PTNT, các tỉnh, thành phố, trung tâm khuyến nông, khuyến ngư 14 tỉnh, thành trên cả nước; lãnh đạo tỉnh Nghệ An; còn có sự tham gia của Chủ tịch Hiệp hội chăn nuôi Hàn Quốc và Tổng giám đốc các doanh nghiệp chăn nuôi xuất khẩu Hàn Quốc sẽ ký hợp đồng đầu tư 14 dây chuyền chế biến sản phẩm gạo, rơm và cám xuất khẩu.